- مستند واقعی یا واقعگرا:
این گونه فیلم مستند به تعبیری اولین نوع فیلمسازی و اولین تجربه‌ها و سیاه مشق‌ها در هنرهفتم بود. در مستند واقعگرا روایت و داستان می‌تواند جنبه بازسازی شده داشته باشد. با توجه به این مهم که این بازسازی باید از متن اصلی رویداد و آنچه قبلا به وقع پیوسته است برداشت شود.
در این باره اکثر فیلم‌هایی که در روزهای نخستین تولد سینما ساخته شدند( ورود قطار به ایستگاه و یا خروج کارگران از کارخانه) به نوعی به مستند واقعگرا نزدیک بودند.
- مستند رومانتیک یا طبیعی گرا:
در این گونه باید و همواره حضور حقیقت مثلا حضور مردم در مکان و زمان حقیقی طبیعی نشان داده شود. مانند فیلم "مردی از آران" ساخته رابرت فلاهرتی.
- مستند ترکیبی؛ تبلیغاتی و خبری:
استفاده از فیلم‌های مستند قبلا تولید شده و تدوین مجدد و منطقی آن برای بدست دادن ماجرایی واقعی؛ مستند ترکیبی را شکل می‌دهد. تاریخ ناگفته آمریکا ساخته اولیور استون محصول 2012 نمونه‌ای گویا از مستند ترکیبی است.
فیلم‌های مستند تبلیغاتی نیز اگر نه همیشه ولی اکثرا برای معرفی یک کالا یا خدمات و به انگیزه سودمالی ساخته می‌شود. همچنین فیلم‌های خبری که در خصوص ضبط اخبار و حوادث روزمره هستند در این رده طبقه بندی می‌شوند.
- آثار نیمه مستند:
اینگونه به ساخت فیلمی دارای روایت داستانی و با استفاده از روش بیان سینمایی مستند مرتبط است. رم شهر دفاع ساخته روبرتو روسیلینی بهترین نمونه در این زمینه است.
ژانر مستند توانایی خاص ارتباطی دارد. فیلم‌های مربوط به محیط زیست؛ اتفاقات جهانی؛ جنگ‌ها و بسیاری موارد دیگر؛ این توانایی را دارند که سهم موثری در جذب مخاطب داشته باشند. با ظهور و فراگیری تلویزیون از دهه 50 تاکنون مستندهای تلویزیونی سهم غیرقابل انکاری در این اطلاع رسانی ایفا کرده‌اند.
پی نوشت :
1- پل روتا(1984-1908): فیلمساز و مستندساز شهیر انگلیسی و پایه‌گذار قواعد ژانر و استاد مفاهیم سینمای مستند.
2- جان گریرسون(1972-1898): سینماگر و مستندساز پرآوازه اسکاتلندی که سهم عمده‌ای در شکل‌گیری سینمای نوین بریتانیا داشت. گریرسون پایه گذار انستیوی فیلم کانادا و به نوعی پدر سینمای این کشور نیز خوانده می‌شود.
3- رابرت فلاهرتی(1951-1884): فیلمساز متقدم آمریکایی در زمینه فیلم مستند. جایگاه او در تبین سینمای مستند هم‌پای سرگئی آیزنشتاین در زمینه تئوری‌های سینمای داستانی است. از مهمترین ساخته‌های او نانوک شمال محصول 1922 و مردی از آران محصول 1934 قابل ذکرند.
شرح تصویر: نمایی از فیلم مستند نانوک شمالی ساخته فلاهرتی محصول 1922
نظری
