به وبلاگ بهنام نجم الدین خوش آمدیدسینما ، فلسفه ، ادبیات ، تاتر

 ﻓﺮق اﺳﺎﺳﯽ ﺟﮭﺎن کهنه و ﺟﮭﺎن ﻧﻮ در اﯾﻦ اﺳﺖ که در ﺟﮭﺎن کهنه ﻣﺎ از ﻧﺎداﻧﯽ دﭼﺎر ﺑﮭﺖ و ﺳﺮﮔﺸﺘﮕﯽ ﻣﯽﺷﺪﯾﻢ وﻟﯽ در ﺟﮭﺎن ﻧﻮ از داﻧﺎﺋﯽ اﻧﺪک. اﯾﻦ دو ﺑﺎ ھﻢ ﻓﺮق ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺎﺳﯽ و ﮐﯿﻔﯽ دارﻧﺪ. اﻓﺘﺮاق اﯾﻨﺪو در وﺟﻮد آﮔﺎھﯽ ﮐﻢ و ﯾﺎ ﻧﺎآﮔﺎھﯽ ﻧﯿﺴﺖ. بلکه آن اﻧﺪیشه ھﺎﯾﯽ اﺳﺖ که از ﭘﺲ ﻟﺮزهھﺎی اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻧﺎﺷﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ
اﻧﺴﺎﻧﮭﺎی اولیه زﯾﺮ ﺟﻮر طﺒﯿﻌﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﺮده اﻧﺪ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺨﺖ و ﻋﻤﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻨﯽ داشته اﻧﺪ. ھﺮاس آﻧﺎن از ھﺮ ﺧﻄﺮ طﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد اﻣﺮی طﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮد. ھﺮاس از رﻋﺪ و ﺑﺮق، ﺳﯿﻼﺑﮭﺎ، ﺣﯿﻮاﻧﺎت وﺣﺸﯽ، ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و ﺗﺸﻨﮕﯽ، ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎی ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ، ﺑﺎدھﺎ و طﻮﻓﺎﻧﮭﺎ، ﻣﺮﯾﻀﯽھﺎ و آﺳﯿﺒﮭﺎی ﺑﺪﻧﯽ، ﻗﺤﻄﯽھﺎ و ﺟﻨﮕﮭﺎ و ﺑﺎﻻﺧﺮه آﺳﻤﺎن و آنچه در آن اﺳﺖ. ﺟﻤﻠﮕﯽ ﭼﻮن ﺷﻤﺸﯿﺮ داﻣﻮﮐﻠﺲ ﺑﺎﻻی ﺳﺮﺷﺎن اﯾﺴﺘﺎده ﺑﻮد که ھﺮ لحظه  اﻣﮑﺎن ﻧﺎﺑﻮدﯾﺸﺎن را ﺧﺒﺮ ﻣﯽداد. اﯾﻦ ﺗﺮﺳﮭﺎ آﻧﺎن را ﺑﻔﮑﺮ وا داﺷﺖ. اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﺗﻨﮭﺎ ﺳﭙﺮی ﺑﻮد که اﻧﺴﺎن را ﻣﺤﻔﻮظ نگه ﻣﯽ داﺷﺖ. ﭼﺮا که نه ﻗﺪرت ﺑﺪﻧﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎت دﯾﮕﺮ را داﺷﺖ و نه ﭼﻨﮕﺎﻟﮭﺎی ﺗﯿﺰ آﻧﺎن را و نه ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎی زﯾﺎد. وﻟﯽ ﻓﮑﺮ ﺑﮭﻤﺮاه دﺳﺘﺎﻧﯽ که ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺴﺎزﻧﺪ و ﺷﮑﻞ دھﻨﺪ، آن اﻣﺘﯿﺎز ﺑﺰرگ را به اﻧﺴﺎن ﻣﯽدادﻧﺪ که وی را نه ﺗﻨﮭﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ همهی ﺟﺎﻧﻮاران دﯾﮕﺮ ﻣﻤﺘﺎز ﮐﺮده، بلکه اﻧﺴﺎن را ﺳﺮور همهی ﻣﻮﺟﻮدات ﻧﯿﺰ ﮐﺮده اﺳﺖ.

ﮐﺎر ﺳﺮﺳﺨﺖ و ﻣﺪاوم آﻧﺎن ﺑﺮای ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻏﺬای روزﻣﺮه و آﺷﯿﺎنه ای ﺑﺮای ﺧﻮاب که آﻧﺎن را از ﮔﺰﻧﺪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت وﺣﺸﯽ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺪارد. و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺳﺘﯿﺰ داﺋﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ این همه ﺧﻄﺮ، دﺳﺖ اﺑﺰار ﺳﺎز اﻧﺴﺎن را به ﺳﻼح ﻓﮑﺮ ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺎﺧﺖ. 

ﺟﮭﺎن ﺳﺎده وﻟﯽ ﭘﺮ ﻣﻌﻤﺎی ﯾﻮﻧﺎن ﻗﺪﯾﻢ ﭘﺮ از ﺳﺌﻮال و ﻣﻤﻠﻮ از راه ﺣﻞھﺎ ﺑﻮد.ﺟﮭﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ﺷﮑﻮه که ﺑﺎ ﺗﺪﻗﯿﻖ در آن ﻣﯽﺗﻮان به اندیشهء اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻓﺮﯾﻦ ﮔﻔﺖ. اﻧﺪﯾشهء کنونی ﺑﺸﺮ ھﻨﻮز زﯾﺎد ﻓﺮاﺗﺮ از آن ﻧﺮفته اﺳﺖ. ھﺮ ﭼﻨﺪ که در اﯾﻦ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﮑﺮ ﺑﺸﺮی اﻓﮑﺎر ﺑﺰرﮔﯽ ﺧﻮاﺑﯿﺪه اﺳﺖ. وﻟﯽ ﺑﺎز اﮔﺮ ﺧﻮب دﻗﺖ ﺷﻮد ردﭘﺎی ﯾﻮﻧﺎن را ھﺮ ﭼﻨﺪ اﻧﺪک ﻣﯽﺗﻮان ﺑﮕﻮنه ای در آﻧﮭﺎ  ﯾﺎﻓﺖ. ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل دﻣﻮﮐﺮﯾﺖ اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﺑﻮد که ﮔﻔﺖ ﺟﮭﺎن از ذرات ﺑﺴﯿﺎر رﯾﺰی به ﻧﺎم اﺗﻢ ساخته ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ اﺗﻤﮭﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ھﺴﺘﻨﺪ. درﺳﺖ اﺳﺖ که اﮐﻨﻮن ﻣﺎ ﻣﯽداﻧﯿﻢ که اﺗﻢ ﺟﺰو ذرات ﺑﻨﯿﺎدی ﻧﯿﺴﺖ. ﭼﺮا که ﺧﻮد به ذرات رﯾﺰﺗﺮ و رﯾﺰﺗﺮی ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد.

ﺑﺎز اﮔﺮ ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ که ﻣﻘﺼﻮد دﻣﻮﮐﺮﯾﺖ آﺧﺮﯾﻦ ذرهی رﯾﺰ اﺳﺖ، اﺷﺘﺒﺎه گفته اﯾﻢ ﭼﺮا که ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﯾﻦ ذرات ﺑﺎ ھﻢ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ. ﻣﺜﻼ ﺗﻔﺎوت ﮐﻮارک و اﻟﮑﺘﺮون ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ و ﺗﺎ آﻧﺠﺎ که داﻧﺶ ﻣﺎ اﺟﺎزه ﻣﯽدھﺪ از ﮐﻮارک ﻧﻤﯽﺗﻮان اﻟﮑﺘﺮون ﺳﺎﺧﺖ. اﻣﺎ از اینکه ﮐﺴﯽ در آﻧﺰﻣﺎن به اﯾﻦ نتیجه ﺑﺮﺳﺪ که ھﺮ ﭼﯿﺰی را ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﻣﯽﺗﻮان رﯾﺰ ﮐﺮد، ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﻋﻈﯿﻢ ﺑﻮد. 

ﺑﻄﻠﻤﯿﻮس ھﺮ ﭼﻨﺪ ﻏﯿﺮ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ، ﺟﮭﺎن را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﺳﺖ ﭘﯿﺎز به ھﻔﺖ ﮐﺮه ﺗﻮ در ﺗﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﯿﺎز ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ که زﻣﯿﻦ در وﺳﻂ آﻧﮭﺎ ﻗﺮارﮔﺮفته اﺳﺖ. و ﺳﭙﺲ وی ھﺮ ﻻیه را ﯾﮑﯽ از ھﻔﺖ ﻓﻠﮑﯽ ﻣﯽﻧﺎﻣﺪ که ﺑﺪور زﻣﯿﻦ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺘﻔﺎوت وﻟﯽ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﻣﯽ-ﭼﺮﺧﻨﺪ.

اﯾﻦ ﺧﻮد ﭘﺎﺳﺦ به ﺟﮭﺎﻧﯽ ﺑﻮد که  ﭼﺮﺧﺸﮭﺎی ﻣﻨﻈﻤﺸﺎن ﯾﮏ ﺗﺌﻮری ﻣﺤﮑﻢ ﻣﯽطﻠﺒﯿﺪ. ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻄﻠﻤﯿﻮس  ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎ ﺑﻮد. ھﺮ ﭼﻨﺪ که ھﯿﭻ ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻋﻠﻤﯽ ﻧﺪاﺷﺖ. وﻟﯽ ﺑﺎ اینهمه ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺸﺮ آﻧﺰﻣﺎن را ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﺪ. ﺑﺎ اینکه  آﮔﺎھﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎ همهی اﯾﻦ اﻓﮑﺎر را ﺑﺪور ریخته اﺳﺖ  وﻟﯽ ھﻤﺎن ﺣﺮﮐﺎت ﺗﺎ ﺣﺪودی ﻣﻨﻈﻢ را ﺑﺎ ﺗﺌﻮریھﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﺗﺎ ﺣﺪودی دﻗﯿﻖ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ-دھﺪ.

ﺧﻮد اﯾﻦ ﻣﺴﺌله که زﻣﯿﻦ ﻣﺎ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟ ﺧﻮد ﯾﮏ ﺳﺌﻮال ﺑﺰرگ ﮐﯿﮭﺎﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ.
نویسنده :  دکتر شیرزاد کلهری

برای خواندن مطلب کامل و همچنین دریافت آثار بیشتر به تارنمای اینترنتی دکتر شیرزاد کلهری رجوع نمایید.